پویندگان راه دانش

وضع بهشت و بهشتیان

 

 

«جنت برای نیکوکاران مزین کرده شده است. ای مردم! با انجام دادن کارهای نیک در جنت جایی برای

خود تهیه کنید».                                                                                                                  

«ای مردم! قبل از اینکه دنیا را وداع بگویید برای روز قیامت دست به کارهای نیک بزنید برای اینکه

وقت رفته بر نمی گردد».                                                                                                        

معنی لغوی جنت پوشاندن، به حجاب درآوردن و پنهان کردن است. پس از آن معنی اش بتدریج تغییر کرد و مردم اول درختان سایه دار و بعدا باغ را جنت نامیدند. از نظر اسلامی جنت نام جایی است که در آنجا بندگان نیکوکار و فرمانبردار خدا همیشه می مانند.                                                                                                                                                                                    

آنگاه که جهنم شعله ور گردد و بهشت نزدیک شود.                                  (تکویر، 12)

بهشت کجاست؟

نظام آفرینش مانند وجود انسان یک بعد مثالی و ملکوتی دارد و یک بعد مادی و طبیعی. همانطور که بسیاری از صورتهای خیالی و مثالی در ماورای هیا کل جسمانی در باطن روح ما وجود دارد و ما هروقت که میل داشته باشیم آنها را از مخزن این صورتها، یعنی حافظه بیرون می آوریم و در صورت لزوم صورتهای تازه ای خلق می کنیم. بنابراین، بهشت و جهنم در حال حاضر وجود دارند اما برما که در عالم ماده اسیریم، پوشیده است. ظهور صورت مثالی جهنم و بهشت مستلزم یک دگرگونی همه جانبه در نظام مادی جهان است. همانطور صورت پنهان میوه با دگرگون شدن وضع کل آشکار می شود، صورت ملکوتی بهشت را پس از دگرگونی آسمانی در صورت ملکوتی جهنم را پس از متلاشی شدن زمین مشاهده خواهیم کرد. به تعبیر دیگر این صورتهای مثالی (بهشت و جهنم)، مصالح مادی و بیرونی خود را از زمین و آسمان جستجو می کنند،همانطور که ملکات انسانی (صورتهای مثالی) با خاک و گل قیامت (بدن خاکی قیامتی) می آمیزد و شکل می گیرد.       

 

امام صادق (ع) فرمود: «خداوند کسی را نیافرید مگر اینکه دربهشت منزلی و در جهنم هر منزلی برایش خلق فرمود: پس هنگامی که اهل بهشت را در بهشت و اهل آتش را در آتش قرار داد منادی ای ندا می دهد که ای اهل آتش! بیایید و آنها را برکنار آتش می آورد و از منازل آنها در آتش پرده برمی دارد سپس به آنها گفته می شود، این است آن منزلی که در صورت عصیان پروردگارتان، وارد آن می شدید... سپس ندا می دهند: ای اهل جهنم، سرهایتان را بالا کنید و منازلتان را در بهشت بنگرید. آنها، سرهایشان را بالا می کنند و منازلشان را در بهشت می نگرند. پس به آنها گفته می شود: این است آن منازلی که در صورت اطاعت پروردگارتان، داخل آن می شدید... پس آنها (بهشتیان فعلی) میراثشان (جهنم) را به جهنمیان فعلی می سپارند و جهنمیان هم میراثشان (بهشت خود را) به بهشتیان فعلی می سپارند.                                                               

رسول خدا (ص) فرمود: «آنگاه که مرا به آسمان بردند، داخل بهشت شدم پس در آنجا ملائکی را دیدم که مشغول بنا هستند: خشتی از طلا و خشتی از نقره می گذارند و گاهی هم از کار باز می ایستند. به آنها گفتم: چرا گاهی می گذارید و گاهی از کار باز می ایستید؟ عرض کردند: منتظر می مانیم تا مصالح برسد. گفتم: مصالح شما چیست؟ عرض کردند: قول مومن در دنیا (یعنی): «سبحان الله والحمدلله و لا اله الا الله والله اکبر»؛ آنگاه که می گوید ما هم مشغول ساختن می شویم و هنگامی که نمی گوید ما هم کاری انجام نمی دهیم».                                                                                                                         

درجات و اسامی بهشت

بهشت (جنت) همانطور که در قرآن کریم آمده است بصورت جمع (جنات) ذکر شده است: «جنات تجری من تحتها الانهار». بنابراین بهشت یکی نیست بلکه بهشت هاست.                                                        

امام صادق (ع) فرمود: «نگویید یک بهشت زیرا خداوند می فرماید: «درجات بعضها فوق بعض» (بهشت) درجاتی است که بعضی فوق بعض دیگر است».                                                                        

درجات بهشتی فوقانی و تحتانی بودنشان بصورت طبقات نیست، این جهنم است که بصورت طباق (طبقه طبقه) روی هم چیده شده که طبقه اسفل از طبقه اعلی سوزنده تر و عذاب آورتر است، بلکه این درجه بندی (در بهشت) براساس تفاوت ماهوی لذت های مادی و معنوی بهشتیان است. به عنوان مثال کسی از باغی پر از سیب خوشش می آید و دیگری از باغی پر از گلابی، به همین جهت، بهشتیان به غیر از نعمات خود دیگران را آرزو نمی کنند، اگر چنین باشد بهشت، دار آرامش و لذت نیست، به همین جهت است که قرآن کریم در توصیف روحی بهشتیان می فرماید:«هیچ دگرگونی با وضعیت دیگری را طلب نمی کنند». (کهف، 108)

عبدالله بن علی، بلال حبشی موذن رسول الله (ص) را ملاقات می کند و از او می خواهد که بهشت را توصیف نماید. بلال هم از قول رسول خدا (ص) حدیث مفصلی ذکر می کند که قسمت مورد نظر ما این است:             

«... گفتم: اسم این نهر چیست؟ فرمود: جنه الماوی، گفتم: آیا وسط آن غیر از این است؟ (آیا مرتبه بالاتری وجود دارد)؟ فرمود: آری، بهشت عدن، و آن در وسط بهشت هاست که دیوارهای آن از یاقوت سرخ فام است و سنگریزهایش لولو. گفتم: آیا غیر از این بهشتها، باز هم هست؛ فرمود: آری، بهشت فردوس. گفتم: دیوارش چگونه است... فرمود: دیوارش از نور است...».